معنی کاشته و نهاده

نشانده

کاشته. [ت َ / ت ِ] (ن مف) زراعت شده. (ناظم الاطباء). مزروع. مُزدَرَع. کشته. مغروس. مغروسه. نشانده. || زحمت کشیده. (ناظم الاطباء). || افراخته. رجوع به افراخته شود. || (اِ) تخم و بذر. (ناظم الاطباء).

نهاده. [ن ِ / ن َ دَ / دِ] (ن مف) گذاشته. (ناظم الاطباء). قرارداده شده. وضعشده:
چو خسرو بدید آن دو شیر ژیان
نهاده یکی افسر اندر میان.
فردوسی.
دو سه دانه دیدند آنجا نهاده، برداشتند و پیش تخت شاه آوردند. (نوروزنامه). || گذاشته. بر فراز چیزی قرار داده:
گرایشان نباشند پیش سپاه
نهاده به سر بر ز آهن کلاه.
فردوسی.
|| مقررکرده. (ناظم الاطباء). مقدر. مقسوم. (یادداشت مؤلف). مقابل نانهاده به معنی غیر مقدر: به نانهاده دست نرسد و نهاده هرجا که هست برسد. (گلستان).
بشنو این نکته که خود را ز غم آزاده کنی
خون خوری گر طلب روزی ننهاده کنی.
حافظ.
|| نصب کرده. نشانده. (ناظم الاطباء). || مبنی. (یادداشت مؤلف). بناشده. ساخته: شهری است بسیار مردم اندر میان کوه ورود نهاده. (حدود العالم). دو شهر است بر کرانه ٔ بیابان نهاده. (حدود العالم). در مهدی شهری است خرم و آبادان میان عراق و خوزستان بر لب رود نهاده. (حدود العالم). اسکندریه بر ساحل دریای روم نهاده است. (مجمل التواریخ). هفت قلعه دید بر کنار آب گنگ نهاده. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 414).
جهان بر آب نهاده ست و زندگی بر باد
غلام همت آنم که دل بر او ننهاد.
سلمان.
|| گسترده. چیده:
همیشه خوان او باشد نهاده
چنانچون خوان ابراهیم آزر.
فرخی.
|| ذخیره. پس انداز. مدخر. (یادداشت مؤلف). اندوخته. گنج. گنجینه:
هر آنگه که روز تو اندرگذشت
نهاده همی باد گردد به دشت.
فردوسی.
سر گنج هاشان گشادن گرفت
نهاده همه رای دادن گرفت.
فردوسی.
کسی را که درویش باشند نیز
ز گنج نهاده ببخشیم چیز.
فردوسی.
بخشش او را وفا نداند کردن
مانده ٔ اسکندر و نهاده ٔ قارون.
فرخی.
نهاده ٔ ملکان را به نام خود برگیر
چمیده ٔ ملکان را به ایمنی تو بچر.
فرخی.
خواسته ننهد و ناخواسته بسیار دهد
از نهاده ْی پدر و داده ٔ دارنده اله.
فرخی.
خزینه های ملوک زمین همه بربخش
نهاده های شهان جهان همه بردار.
مسعودسعد.
|| مدفون: اردشیر بابک به اصطخر مدفون است، هرمزد شاپور به پارس نهاده است. (مجمل التواریخ). همای چهر آزاد بعضی گویند به شام نهاده است و اهل فارس گویند به پارس نهاده است. (مجمل التواریخ). چنان آورده اند که طهمورث آنجا نهاده است. (مجمل التواریخ). || ودیعه. سپرده. سرشته:
نهاده ٔ خدایست در تو خرد
چو در نار نور و چو در مشک شم.
ناصرخسرو.
طبع داری نهاده ٔ گردون
نظم داری نتیجه ٔ کوثر.
سنائی.
|| رایج. قائم. استوار: قانون نهاده بگردانیدن ناستوده باشد. (تاریخ بیهقی ص 491). که آن کاری است راست ایستاده و بنهاده. (تاریخ بیهقی ص 57).
- راست نهاده، میزان. متعادل: و هرگاه که یک چیز از آن را خلل افتد ترازوی راست نهاده بگشت و نقصان پیدا آمد. (تاریخ بیهقی).

چشم نهاده. [چ َ / چ ِ ن ِ / ن َ دَ / دِ] (ن مف مرکب) کسی که چشم بر چیزی نهاده باشد: و برادرزاده ای داشت درویش بود اما توانا و چشم بر مال عم نهاده. (قصص الانبیاء ص 118). رجوع به چشم نهادن شود.

فرس نهاده. [ف َ رَ ن ِ / ن َ دَ/ دِ] (ن مف مرکب) مغلوب و شکست خورده:
دوران که فرس نهاده ٔ تست
با هفت فرس پیاده ٔ تست.
نظامی.
رجوع به فرس و فرس نهادن شود.

پیش نهاده. [ن ِ / ن َ دَ / دِ] (ن مف مرکب) برابرنهاده. مقابل پس نهاده. || پیش آورده. از حد متعارف تجاوزداده و بمجاور درآورده. جلوآورده:
چو کاسه بازگشاده دهان بجوع الکلب
چو کوزه پیش نهاده شکم ز استسقا.
خاقانی.

غل نهاده. [غ ُ ن ِ / ن َ دَ / دِ] (ن مف مرکب) گرفتار غل و بند و زنجیر. محبوس در غل. (از ناظم الاطباء).

(تِ) (ص مف.) زراعت شده، نشانده.

جای داده، نصب شده، مقرر، معاهده بسته، فرض کرده. [خوانش: (نَ دِ) (ص مف.)]

درختی که بر زمین نشانده شده،
تخمی‌ که زیر خاک کرده شده،

گذارده‌شده، گذاشته،
مقدرکرده، مقدر،
(اسم) ذخیره، پس‌انداز،
(اسم) ودیعه، سپرده،
گسترده، چیده،
مدفون،
استوار،

کشت، کشته، مزروع، غرس، نشانده

(اسم) گذاشته چای داده، نصب شده، منصوب معین، مقرر، وضع کرده، قرار داده مواضعه کرده، معاهده بسته، فرض کرده متوهم، محسوب انگاشته، گرفته (بمفهومی)، مقدر. یا ننهاده. نامقدر: ((روزی ننهاده))، کنار گذاشته، مرتبه وضعی از مراتب اعداد عدد وضعی باصطلاح شمار گران. یا چیزی نهاده. ذخیره.

(اسم) زراعت شده فلاحت شده مزروع.

(صفت) برابر نهاده مقابل پس نهاده، از حد متعارف تجاوز داده و بمجاور در آورده

797